Bên Đồi Lau Xanh là một sáng tác của Lê Uyên Phương được ông phổ thơ từ bài thơ cùng tên của nhà thơ Thái Tú Hạp.

Nếu yêu thích nhạc của Lê Uyên Phương thì có lẽ ai cũng đã biết ông là ai và cả những câu chuyện xoay quanh cuộc đời ông. Vậy nên hôm nay tôi muốn nói một chút về nhà thơ Thái Tú Hạp.

Thái Tú Hạp sinh năm 1940 và là một người con của Hội An, Quảng Nam. Tôi không biết chính xác ông đã làm thơ từ lúc nào nhưng  

Từ năm 1956 đến 1975 các bài thơ, văn của ông đã liên tục được đăng trên các tạp chí Văn Học Nghệ Thuật ở Sài Gòn.

Nhạc sĩ Lê Uyên Phương

Trước 1975 ông là một Sĩ Quan Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa. Sau năm 1975 thì ông có một quãng thời gian đi tù và vượt biển ra nước ngoài. Đến cuối năm 1980 thì ông Định cư tại Los Angeles California Hoa Kỳ. Ông có rất nhiều tác phẩm văn thơ đã được xuất bản như: Người Đi Chiến Chinh (tùy bút 1968), Quê Hương và Người Tình (thơ 1969), Vành Khuyên (tập truyện 1972), Yêu Em Một Đời (thơ 1973), Dưới Cội Mai Vàng (thơ 1974)… và ông cũng có rất nhiều bài thơ được các nhạc sĩ nổi tiếng như Phạm Duy, Phạm Đình Chương, Trầm Tử Thiêng, Lê Uyên Phương, Anh Bằng,… phổ nhạc.

Nhà thơ Tú Hạp và vợ (Nữ sĩ Ái Cầm)

Tôi không biết được cơ duyên nào đã đưa thơ của Thái Tú Hạp đến với nhạc của Lê Uyên Phương. Nhưng lý do chung có lẽ chính là sự đồng cảm trong cung bậc cảm xúc của họ, vì họ thích, họ cảm thấy hay, họ cảm thấy đó chính là điểm sáng, sự thấu hiểu nên họ sẽ hòa quyện lại với nhau trở thành một điều tuyệt vời, như là Bên Đồi Lau Xanh.

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

nhớ thương tóc biếc tơ sầu

rừng hoang nhớ gió bên đồi lau xanh

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

em còn tiếc cụm hoa chanh

Còn mê con bướm trên cành tương tư

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

bao giờ nghe ý trùng tu

thân như rong nước cõi hư vô này

mai sau còn dấu chim bay

dưới sâu cát bụi đổ dài bóng tôi

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

Mời quý vị nghe lại ca khúc “Bên Đồi Lau Xanh” Trình bày: Lê Uyên & Phương

Bấm vào giữa hình trên để nghe “Bên Đồi Lau Xanh” Trình bày: Lê Uyên & Phương

Bài hát hoàn toàn được bao trùm bởi cái lãng mạn của chất thơ. Sự u buồn trong nỗi nhớ của lá với cây ngàn khi mùa vừa đi qua. Sự ấm áp như “ngọn nắng vàng” của cuộc tình vừa đi qua. Sự đời được chiêm nghiệm qua bao nhiêu thăng trầm “một giấc phù vân”, như một câu chuyện được bước ra “từ trong thiên cổ u trầm có nhau”. 

Đoạn ca từ ấy cứ được lặp đi lặp lại trong gần như toàn bài hát, những sự vật, sự việc rất là thực nhưng cũng rất mong lung, chúng có vẻ như chẳng có liên quan gì với nhau nhưng lại được hòa chung một thể. Tạo cho người ta một cảm giác vừa dễ hiểu nhưng lại tựa như mơ hồ. 

Tôi có thể trình bày nó theo cách hiểu, cách cảm nhận của riêng mình như sau: Tình yêu và thiên nhiên dường như rất giống nhau, như lá yêu cây – xuân đến lại đâm chồi nảy lộc, trải qua một mùa hè bên nhau trọn vẹn, rồi thu đến làm cho lá lìa cành, mùa đông chỉ còn lại một thân cây đơn độc; như mặt trời yêu vạn vật hằng ngày vẫn đều đặn chiếu soi ánh sáng khắp nơi, nhưng cũng có đôi lúc những cơn mưa đã che đi ánh sáng ấy, rồi có khi giông bão kéo đến vạn vật đều chìm trong sợ hãi vì bóng tối bao trùm – tình yêu cũng vậy, đến, hạnh phúc rồi đi để lại một nỗi đau thương và sự cô độc. Và tất cả điều đó đều “từ trong thiên cổ”, đều được đúc kết, đều là lẽ tự nhiên từ xưa đến nay. Dù đến rồi đi, những chiếc lá vẫn không thể thiếu cây, vạn vật vẫn không thể thiếu ánh sáng và con người vẫn không thể thiếu được tình yêu.

Mời quý vị nghe lại ca khúc “Bên Đồi Lau Xanh” Trình bày: Loan Trần, Mạc Ngọc Bích

Bấm vào giữa hình trên để nghe “Bên Đồi Lau Xanh” Trình bày: Loan Trần, Mạc Ngọc Bích

Vì thế cho nên con người vẫn luôn yêu những điều nhỏ nhất mà vẫn vương nhất, cảnh vật của tự nhiên đơn giản nhất như là :

nhớ thương tóc biếc tơ sầu

rừng hoang nhớ gió bên đồi lau xanh

Và cả những điều nhỏ nhắn nhất xung quanh mình, cũng có thể khiến cho tâm hồn mình rung động mà không khỏi “tương tư”:

em còn tiếc cụm hoa chanh

Còn mê con bướm trên cành tương tư

Và con người cũng hiểu được rằng cuộc sống chẳng có bao lâu, nên ta cứ sống, cứ yêu những điều đó vì cuộc đời chỉ “như rong nước cõi hư vô” và một ngày nào đó thì “dưới sâu cát bụi đổ dài bóng tôi” mà thôi. 

bao giờ nghe ý trùng tu

thân như rong nước cõi hư vô này

mai sau còn dấu chim bay

dưới sâu cát bụi đổ dài bóng tôi

Lời bài hát “Bên Đồi Lau Xanh” Tác giả: Lê Uyên Phương, Tú Hạp

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

nhớ thương tóc biếc tơ sầu

rừng hoang nhớ gió bên đồi lau xanh

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

em còn tiếc cụm hoa chanh

Còn mê con bướm trên cành tương tư

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

bao giờ nghe ý trùng tu

thân như rong nước cõi hư vô này

mai sau còn dấu chim bay

dưới sâu cát bụi đổ dài bóng tôi

mùa đi lá nhớ cây ngàn

tình em như ngọn nắng vàng

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

đời như một giấc phù vân

từ trong thiên cổ

từ trong thiên cổ u trầm có nhau

Góc XưaNét Cũ biên soạn