Poniedziałek Wielkanocny inaczej Lany Poniedziałek, czyli stary słowiański zwyczaj oblewania się wodą. Dziś popularny jest głównie wśród dzieci, ale nie zawsze tak było.
Agnieszka Szepeciuk-Barańska z Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu przybliża nam, skąd wziął się ten zwyczaj oraz na czym polegał.
Lanie się wodą w Poniedziałek Wielkanocny ma już wielowiekową tradycję. Pierwsze wzmianki o śmigusie-dyngusie pochodzą z XV wieku. Znaleźliśmy m.in.fotografie z 2006 r., gdy wówczas dzieci, a dzisiaj nastolatkowie, lali się wodą na Placu Wolności.
======================================================================================================
Obejrzyj szokujące WIDEO TUTAJ!
===================================================================================================
Lany Poniedziałek, znany również jako Śmigus-Dyngus, to jedno z najbardziej charakterystycznych i radosnych świąt w polskiej tradycji wielkanocnej. Choć dziś obchodzony jest w sposób bardziej symboliczny, w przeszłości był to dzień pełen zabaw, emocji i niekiedy bardzo mokrych ubrań. Tradycja ta ma swoje korzenie w dawnych obrzędach pogańskich, które łączyły się z przywitaniem wiosny i nowym życiem, co doskonale współgra z atmosferą Wielkanocy.
W minionych dekadach Lany Poniedziałek miał znacznie bardziej intensywny charakter. W wielu miejscowościach, szczególnie na wsiach, dzieci i młodzież czekały na ten dzień z niecierpliwością. Wtedy to cała społeczność brała udział w wodnych zabawach, które często miały bardzo spontaniczny charakter. Woda symbolizowała oczyszczenie, odnowienie i płodność, dlatego wylewanie jej na siebie nawzajem było postrzegane jako coś pozytywnego, nawet jeśli nie zawsze było to przyjemne dla ofiar wodnych „ataków”.
Na dawnych fotografiach z Lanym Poniedziałkiem widać grupy uśmiechniętych dzieci z wiadrami pełnymi wody, które biegały po wioskach i miastach, polewając przechodniów. W czasach przedwojennych, a także w latach powojennych, święto to miało nie tylko wymiar rozrywkowy, ale także społeczny. Wodna zabawa była pretekstem do wspólnej integracji i nawiązywania nowych znajomości, zwłaszcza między młodymi ludźmi. Nierzadko to właśnie podczas Lanego Poniedziałku rodziły się pierwsze miłości, a polewanie wodą było wyrazem sympatii i zainteresowania.
Tradycyjnie, chłopcy polewali wodą dziewczęta, które nie mogły pozostać dłużne – one z kolei „rewanżowały” się później. W niektórych regionach Polski, oprócz polewania wodą, popularne było także smaganie witkami wierzbowymi, co miało przynieść zdrowie i powodzenie. Zabawa była niezwykle spontaniczna, a każdy, kto wyszedł z domu tego dnia, musiał być przygotowany na to, że wróci do domu mokry.
Z biegiem lat, obchody Lanego Poniedziałku uległy zmianie. W miastach, zwłaszcza w dużych aglomeracjach, tradycja ta zaczęła zanikać lub stawała się bardziej umiarkowana. Współczesne Lany Poniedziałki obchodzone są najczęściej w kręgu rodzinnym, a polewanie wodą odbywa się symbolicznie, za pomocą małych psikawki lub kubków z wodą. Jednak w mniejszych miejscowościach i na wsiach nadal można spotkać osoby, które z wielką pasją pielęgnują te staropolskie zwyczaje, nie pozwalając im zaniknąć.
Warto również wspomnieć, że dawniej Lany Poniedziałek miał również inne znaczenie religijne. Był to dzień poświęcony przypomnieniu chrztu jako aktu oczyszczenia i nowego życia w wierze. Woda, która była używana w zabawie, symbolizowała właśnie to duchowe odrodzenie, co dodawało całemu świętu głębszego wymiaru.
Dziś Lany Poniedziałek to przede wszystkim okazja do radości, śmiechu i wspólnego spędzania czasu z bliskimi. Choć forma obchodów uległa zmianie, to wciąż jest to ważny element polskiej tradycji wielkanocnej, który łączy pokolenia i przypomina o naszych korzeniach.
Jak wyglądał Lany Poniedziałe
Jak wyglądał Lany Poniedziałe
